خانه معلم

معمولاً دیتاسنتر Data Centerهای بزرگ از UPS های مخصوصی استفاده می‌کنند که امکان سرویسدهی به بیش از ??? کامپیوتر را دارند. علاوه بر سیستم UPS، ژنراتورهای قوی نیز در مرکز داده‌ای وجود دارد تا در صورت قطع بلندمدت برق، سرویس‌دهی بدون وقفه انجام شود. وجود سرور های متعدد: هدف اصلی یک دیتاسنتر Data Center در اختیار گذاشتن سرور های هاست برای مشتریان است. سرور های مورد استفاده با توجه به نیاز و امکانات دیتاسنتر Data Center تعیین می‌شود. تنها تفاوت مهم، نوع سرور های مورد استفاده توسط دیتاسنتر Data Center است. در دیتاسنتر Data Center ها از دو نوع سرور استفاده می‌شود: سرور های Rackmount و یا سرور های Desktop. با توجه به حجم کم سرور های Rackmount این امکان برای مرکز داده‌ای فراهم می‌شود که در فضایی کوچک، تعداد زیادی سرور قرار گیرد. اما مسیله مهم در این نوع سرور ها، قیمت بالای این سرور ها نسبت به سرور های Desktop است. علاوه بر این امکان ارتقاء سرور های Rack Mount تنها به مقدار اندک امکان‌پذیر است. با توجه به این موضوع اکثر دیتاسنتر Data Center از سرور های Desktop استفاده می‌کنند. مشخصات فیزیکی: با توجه به این نکته که اکثر سرور های هاست از نوع Desktop هستند، ساختمان‌های مراکز داده‌ای اکثرا با سقف‌های بلند ساخته می‌شوند که علاوه بر تهویه هوا، امکان قرار دادن سرور های بیشتر را می‌دهند. همچنین در تمامی دیتاسنتر Data Centerها، مسیرهایی برای گذراندن کابل‌های شبکه و همچنین کابل‌های برق وجود دارد. علاوه بر اینها، وجود سیستم تهویه قوی برای پایین نگاه داشتن دمای سرور ها ضروری می‌باشد. البته مشخصاتی همچون وجود سقف کاذب، کف کاذب و همچنین سیستم اطفاء حریق در برخی موارد توصیه شده است. مسیله مهم در دیتاسنتر Data Centerها، امکان استفاده متقاضیان از سرور های دیتاسنتر Data Center می‌باشد که در این بخش به آن می‌پردازیم. نحوه در اختیار گرفتن یک سرور هاست: پس از اینکه متقاضی سرور ، با شرایط قراردادی که دیتاسنتر Data Center مفاد آن را تنظیم کرده موافقت کرد، یک سرور در اختیار وی گذاشته می‌شود. بسته به نوع قرارداد سرور می‌تواند تنها شامل سیستم عامل و یا نرم‌افزارهای کمکی همچون نرم‌افزارهای FTP و یا کنترل پنل Control Panel هاست باشد. در صورتی که این نرم‌افزارها بر روی سرور نصب نشده باشد، متقاضی خود باید این نرم‌افزارها را نصب کند. متقاضی اکثرا از طریق Remote terminalها و یا نرم‌افزارهای خاصی مانند PCAnywere سرور خود را از راه دور کنترل می‌کند. پس از نصب و تنظیمات نرم‌افزاری، سرور آماده سرویسدهی می‌شود و بر حسب نیاز متقاضی استفاده می‌شود. نکته قابل توجه، کنترل سرور ها توسط متقاضی از راه دور است. با توجه به این موضوع مسیولیت کلیه مسایل و مشکلات سرور از جمله از کار افتادن سرویس‌ها و نرم‌افزارها و یا حملات هکری به عهده متقاضی می‌باشد. البته در شرایط خاص و پرداخت مبالغ معین متقاضی می‌تواند از خدمات دیتاسنتر Data Center استفاده کند. هرچند در شرایط بحرانی همچون حملات گسترده که منجر به از کار افتادن تمامی سرور ها شود، معمولا دیتاسنتر Data Center برای سرویسدهی به تمامی سرور ها به مشکل برخورد می‌کنند که در این صورت طبق اولویت‌های خود اقدام به رفع مشکل می‌کنند. آیا امکان راه‌اندازی چنین مرکزی در ایران وجود دارد؟ این سوالی است که در بخش بعد به آن می‌پردازم. ضرورت راه‌اندازی دیتاسنتر Data Center در ایران شرکت‌های با سرور ایرانی از روش‌های متفاوتی برای راه‌اندازی سایت‌های خود استفاده می‌کنند. برخی از امکانات ISP های داخلی استفاده می‌کنند. این روش علیرغم این که امکان پشتیبانی مناسبی را برای مدیر هاست فراهم می‌کند، اما از سوی دیگر به دلیل پایین بودن پهنای باند ISP های سرور ایرانی و همچنین نامتقارن بودن اتصالات (پایین‌تر بودن پهنای باند ارسال نسبت به دریافت) و همچنین بالا بودن ترافیک در برخی ساعات خاص، عملا باعث کندشدن هاست می‌شود. روش دیگر، استفاده از امکانات شرکت‌های خارجی است که به روش‌های مختلفی انجام می‌پذیرد، این روش‌ها علاوه بر بالا بردن هزینه‌ها، مشکلات خاصی را برای سایت‌های با سرور ایرانی به وجود آورده است که از مهمترین آنها می توان به مسایل امنیتی اشاره کرد که برای مدتی بزرگترین دغدغه مدیران هاستهای با سرور ایرانی بود. همه راه‌حل‌هایی که برای راه‌اندازی سایت‌های با سرور ایرانی مورد بررسی قرار گرفت، دارای مشکلاتی بودند. البته مشکلاتی که در فصل قبل به آنها پرداختم، تنها مربوط به کاربران در سرور ایرانی این سرویس‌ها بود ولی راه‌حل‌های قبلی هزینه‌هایی را هم به شرکت مخابرات به عنوان بزرگترین ارایه دهنده خدمات اینترنت در ایران وارد می‌کند که در بخش‌های بعد به آن اشاره می‌شود. مزایای راه‌اندازی دیتاسنتر Data Center در ایران پایین آمدن ترافیک Gatewayهای شرکت مخابرات: در حال حاضر بیش از ?? سرور در کشورهای غربی (اکثرا کانادا ، امریکا و انگلیس) در اجاره شرکت‌های ارایه کننده سرور ایرانی قرار دارد. ترافیک ماهانه هر سرور به طور متوسط ???GB می‌باشد که در مجموع بیش از ?????GB ترافیک به gateway های شبکه Data کشور وارد می‌کند. با توجه به این که اکثر بازدیدکنندگان این سایت‌ها دارای سرور ایرانی هستند، در حقیقت کاربر در سرور ایرانی، برای بازدید هاست دارای سرور ایرانی، علاوه بر این که باعث بالا رفتن ترافیک در gatewayهای شرکت مخابرات می‌شود، خود نیز متوسط زمان بیشتری را باید منتظر بماند. این مسیله در شکل ? نشان داده شده است. در یک نمونه‌گیری آماری، تعداد hop ها برای ارتباط با یکی از سرورهای ایرانی واقع در دیتاسنتر Data Center خارج از کشور، عددی در حدود ?? بوده است. نکته جالب توجه این است که طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، کلیه ISPها باید سرویس خود را از شرکت مخابرات و یا شرکت‌های مورد تایید مخابرات (ICPها ) دریافت کنند که این شرکت‌ها نیز اکثرا به نوعی به شبکه دیتا متصلند. در نتیجه عملاً تمامی ISP ها به نوعی به شبکه دیتای کشور متصل هستند. حال اگر مرکز داده‌ای در ایران تاسیس شود، همان طور که در شکل ? نشان داده شده است، علاوه بر اینکه عملا هیچ ترافیکی به Gateway های دیتا وارد نمی‌شود، متوسط زمان انتظار برای مشاهده صفحات نیز بسیار کمتر خواهد بود. نکته دیگر این که هنگام به وجود آمدن مشکلات پیش‌بینی نشده در gateway های اصلی مخابرات (مانند قطع شدن لینک Flag در خرداد ماه امسال) حداقل این امکان برای کاربران سرور ایرانی وجود دارد که سایت‌های فارسی و سرور ایرانی را به راحتی مشاهده کنند چرا که در این صورت عملاً نیازی به اتصال به شبکه اصلی اینترنت وجود ندارد. با توجه به ساختار شبکه انتقال داده شرکت مخابرات و دیتا، می‌توان حداکثر تخمین ?? HOP برای رسیدن کاربران سرور ایرانی به سایت‌های سرور ایرانی در نظر گرفت. هر چند در تست‌هایی بر روی سرور های هاست برخی ISPها که از خدمات شرکت مخابرات استفاده می‌کردند، به عدد ? Hop در هر اتصال به دست آمد که در مقایسه با سرور های ایرانی واقع در خارج از کشور عدد قابل قبولی است. استفاده بهینه از امکانات موجود: شرکت مخابرات ایران سرمایه‌گذاری عظیمی در بخش دیتا و اینترنت انجام داده است. خطوط فیبر نوری که در سراسر تهران و ایران نصب شده است، پهنای باند بالایی را در اختیار گذاشته است. در تهران، یک حلقه با پهنای باند بیش از ???Mb بین ? مرکز اصلی مخابراتی وجود دارد که عملاً با چنین پهنای باندی می‌توان یک مرکز داده‌ای با استانداردهای جهانی را پیاده‌سازی کرد. تنها کافی است که دیتاسنتر Data Center مورد نظر به یکی از مراکز اصلی این حلقه متصل شود، که در نتیجه با هزینه پایینی می‌توان از امکانات موجود استفاده کرد. هزینه پایین‌تر: بیش از ??% هزینه یک سرور اجاره‌ای در مرکز داده‌ای در خارج از کشور، مربوط به هزینه پرسنل آن مرکز و همچنین اجاره نرم‌افزارهای نصب شده بر روی سرور می‌شود. با توجه به پایین بودن دستمزد متخصصان سرور ایرانی نسبت به همتاهای غربی، طبیعتاً هزینه میزبانی در ایران بسیار پایین‌تر از معادل خارجی خواهد شد. امنیت بیشتر برای سرور ها: مطمینا زمانی که سرورهای ایرانی در خاک میزبانی در ایران را داشته باشند، می‌توان از اطلاعات آنها به نحو شایسته‌تری محافظت کرد. علاوه بر حفاظت اطلاعات عمومی، اطلاعات مخصوص به سرور های شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی، نیاز به حفاظت ویژه‌ای دارند و در صورتیکه این سرور ها در یک مرکز داده‌ای دارای میزبانی در ایران باشند، قطعاً حفاظت بیشتر نیز از آنها امکان‌پذیر خواهد بود. در زمان بحران‌های عمومی مانند حملات هکری و یا مشکلات مشابه، مدیران یک مرکز داده‌ای سرور ایرانی مسلماً می‌توانند سریع‌تر از مسیولین یک مرکز داده‌ای خارجی برای رفع مشکل اقدام نمایند. مزایای در اختیار داشتن دیتاسنتر Data Center در آینده پس از اجرای کامل پروژه FLAG، میزبانی در ایران از طریق BackBoneهای پرقدرت به پهنای باند ??Gbps متصل خواهد شد. در این صورت پهنای باندی که در اختیار میزبانی در ایران قرار می‌گیرد، تفاوت چندانی با کشورهای پیشرفته اروپایی و امریکایی نخواهد داشت. علاوه بر این و با توجه به موقعیت فیزیکی میزبانی در ایران در منطقه و عنایت به این نکته که اکثر کشورهای منطقه به وسیله فیبرهای نوری قصد برقراری ارتباط با میزبانی در ایران را دارند، عملاً میزبانی در ایران در آینده به چهارراه ارتباطی خاورمیانه، کشورهای تازه استقلال یافته، پاکستان و افغانستان تبدیل خواهد شد. در صورتی اجرای موفق پروژه راه‌اندازی دیتاسنتر Data Center در میزبانی در ایران، کشورمان به عنوان اولین کشوری که در خاورمیانه دارای مرکز داده‌ای است شناخته می‌شود. با توجه به استقبال گسترده از اینترنت در خاورمیانه و به خصوص کشورهای عربی و بازار رو به رشد آن، و همچنین کمبود متخصص در این کشورها و نیاز روزافزون شرکت‌های دولتی و خصوصی این کشورها به در اختیار داشتن سرور های هاست و سایت‌های اینترنتی، میزبانی در ایران می‌تواند با هزینه پایین سرور های خود، مشتریان بسیاری را در منطقه به خود جلب کند. در مرحله بعدی و با توجه به جهانی بودن شبکه Flag، حتی می‌توان بازار سرور های هاست کشورهای اروپایی و امریکایی را با هزینه پایینی که سرورهای ایرانی خواهند داشت، به دست آورد. این امرعلاوه بر ایجاد اشتغال و ارزآوری، باعث بالا رفتن سطح دانش فنی و عملی میزبانی در ایران در زمینه سرور های هاست خواهد شد. پیش از پایان نوشته، ذکر این نکته را ضروری می‌دانم که مهم‌ترین قدم برای اجرای این طرح، مجاب کردن شرکت مخابرات میزبانی در ایران برای در اختیار گذاشتن خطوط فیبر نوری به دیتاسنتر Data Center است. این نکته برای شرکت مخابرات میزبانی در ایران باید کاملا مشخص شود که دیتاسنتر Data Center نه تنها از امکانات مخابرات برای اتصال به اینترنت استفاده نمی‌کنند، بلکه وجود آن باعث پایین آمدن ترافیک Gatewayهای اتصالی دیتا به اینترنت خواهد شد که در نتیجه منجر به کاهش هزینه‌های این شرکت در بلندمدت می‌گردد. مطالبی که به عنوان مزایای راه‌اندازی دیتاسنتر Data Center در میزبانی در ایران مطرح شد، تنها گوشه‌ای از مزایای این طرح بود که با تحقیقات اندک نگارنده حاصل شده است. همچنین در انتها، این نکته را قابل ذکر می‌دانم که با توجه به هزینه بالای این طرح برای راه‌اندازی و همچنین زیربنایی بودن آن، بدون کمک دولت و بانک‌ها و به خصوص مسیولین محترم پروژه ملی تکفا، امکان راه‌اندازی اصولی این مرکز وجود نخواهد داشت. امیدوارم با توجه به اهمیت این طرح، و نیز عزم دولت برای گسترش فناوری اطلاعات در کشور، مسیولین محترم در راه‌اندازی این پروژه حضوری فعال داشته باشند، چرا که این طرح باعث کم شدن فاصله کشورمان با سایر کشورهای پیشرفته در زمینه فناوری اطلاعات